Heeft de vermogensbeheerder om de hoek nog een toekomst?

Hoewel de markt groeit, zetten veel kleine private banken en vermogensbeheerders zichzelf in de etalage. Ze verwijzen naar oplopende kosten door strengere regelgeving en digitale vernieuwing. Maar niet iedereen denkt eraan te verkopen. ‘We willen niet dat onze klanten bij gehaaide types belanden.’

Vijf minuten. Meer heeft Philippe Benijts niet nodig om te beseffen dat hij de vermogensbeheerder waar hij mee aan de knoppen staat niet wil verkopen als grotere concurrenten een overnamedeal voorstellen.

Met meer dan 400 miljoen euro aan klantentegoeden onder zijn hoede is DDEL Portfolio Solution, waar Benijts nu al een tiental jaar aan de slag is, wellicht een van de minst bekende vermogensbeheerders van het land. Maar sinds steeds meer spelers in de branche extra schaalgrootte najagen, wordt ook geregeld aangeklopt bij het Brusselse DDEL.

De boodschap van Benijts is duidelijk. ‘We willen volledig onafhankelijk blijven. Veel potentiële overnemers zien ons cliënteel als handelswaar’, zegt hij. ‘We willen niet dat onze klanten bij gehaaide types terechtkomen. Voor ik bij DDEL begon, was ik ook aan de slag in de privatebankingsector. Ik wil niet terug naar the dark side.’

DDEL behoort stilaan tot de laatste der Mohikanen van de kleinere onafhankelijke private banken en vermogensbeheerders in ons land. België telt een dertigtal private banken, vermogensbeheerders en beurshuizen die zich toeleggen op gespecialiseerde financiële diensten voor rijke klanten. Die markt wordt gedomineerd door de vier Belgische grootbanken en een zestal andere grote spelers, al dan niet in handen van een buitenlandse groep. Samen staan ze in voor ruim 90 procent van de bijna 480 miljard euro aan tegoeden onder beheer in de sector.

Naast die grote jongens zijn er nog twintig middelgrote private banken en nichespelers. Daar zijn bijhuizen van internationale banken bij, maar ook onafhankelijke Belgische boetieks die net als DDEL minder dan 1 miljard euro aan vermogens onder beheer hebben.

Die club kleinere boetieks staat prominent op de radar van potentiële overnemers. En niet iedereen zegt nee als een concurrent komt aanbellen met een offer you can’t refuse. Net voor kerst raakte bekend dat het Nederlandse beursgenoteerde Van Lanschot Kempen de hand had gelegd op de Antwerpse vermogensadviseur Accuro. Bijna drie jaar geleden namen de Nederlanders ook al het Belgische Mercier Vanderlinden over. De Belgische tak van Van Lanschot gaat sinds Nieuwjaar door het leven als Mercier Vanlanschot en sluit verdere overnames niet uit.

Eerder vorig jaar raakte bekend dat Frank Vlayen, de voormalige topman van de Nederlandse investeringsreus Waterland, de helft van de aandelen in het eveneens Antwerpse Leo Stevens Private Banking had verworven. In de jaren daarvoor had de private bank Dierickx Leys als een stofzuiger kleine beursvennootschappen als het Kortrijkse Lawaisse en het Antwerpse Van Goolen opgezogen. Het Brusselse Leleux tikte de minuscule Oost-Vlaamse beursvennootschap Bockland op de kop. ‘Iedereen praat altijd met iedereen in deze sector’, zegt een waarnemer. ‘Maar nu komt de markt echt in beweging. Elk jaar gaat er minstens eentje uit.’

Private bankier is nochtans niet bepaald een job zonder toekomst. Ondernemers denken vaker na over hoe ze hun bedrijf en hun vermogen moeten overdragen naar de volgende generatie, een trend waar zowat iedereen in de financiële sector op inspeelt. Grote namen als KBC, Belfius en recent nog ING België hebben aangekondigd hun privatebankingnetwerk fors te willen uitbreiden.

Lucratieve markt

Consultants stellen al jaren dat de winstmarges hier hoger liggen dan elders in Europa. Bovendien hebben Belgen er doorgaans geen problemen mee het beheer van hun vermogen volledig uit handen te geven aan de bank. Dat discretionaire beheer, zoals het in het jargon heet, is voor een bank doorgaans goedkoper dan een team uitbouwen dat klanten moet bijstaan met individueel advies. Het maakt van België, een vrij gefragmenteerde markt in private banking, een interessant jachtgebied voor ambitieuze banken op zoek naar schaalgrootte.

Op een bepaald moment bereik je een breekpunt en besef je dat het beter is je bij een andere groep aan te sluiten.
- Yves Van Laecke (Commercieel Directeur Bank Nagelmackers)

Daartegenover staat dat volop moet worden geïnvesteerd in nieuwe digitale toepassingen en maatregelen om de strengere regelgeving bij te benen. Een vijftal jaar geleden zadelde de komst van de zogenaamde Europese MiFID-richtlijnen voor consumentenbescherming banken en beurshuizen al op met pakken extra papierwerk. Daar zijn intussen nog eisen bijgekomen om klanten te screenen, het management te professionaliseren en na te gaan of de interne huishouding in orde is. Voor wie niet voldoende kritische massa heeft, wordt die opdracht steeds zwaarder.

‘Een van de belangrijkste redenen waarom kleinere huizen in zee gaan met een grotere concurrent is dat hun kosten blijven stijgen door de strengere regelgeving’, zegt Jason Kalamboussis, de bankenanalist van ING. ‘Je moet investeren in witwascontroles en in compliance, het nagaan of de regels overal wel goed worden opgevolgd.'

Niet iedereen kan de oplopende kosten daarvoor aan, vult Yves Van Laecke aan, de commercieel directeur van Bank Nagelmackers. ‘De toezichthouder legt steeds strengere eisen op, en die staan niet altijd in verhouding tot de omvang van de bank of vermogensbeheerder die zich daaraan moet aanpassen. Sommige huizen willen een onafhankelijke koers blijven varen, maar hebben niet de tools of middelen in huis om aan alle voorwaarden van de regelgeving te voldoen. Op een bepaald moment is er een breekpunt en groeit het besef dat het beter is zich bij een andere groep aan te sluiten.’

‘Die strengere regelgeving wordt inderdaad vaak aangehaald om aan te geven waarom kleinere huizen zichzelf in de etalage zetten’, reageert Hans De Schouwer van Accuro. ‘Maar dat was voor ons niet de reden om samen te gaan met Van Lanschot. Je kan wel vragen hebben bij de proportionaliteit van sommige maatregelen, maar op zich werkt die regelgeving niet zo verstikkend. Wij kregen met Accuro om de twee jaar wel een voorstel om te verkopen, maar we konden altijd op eigen kracht door. Dat we nu toch verkopen, is omdat we met Mercier Van Lanschot dezelfde waarden delen en samen kunnen uitgroeien tot een van de relevantste spelers in beleggingsadvies in België.’

Bij het Gentse Value Square, bijna twintig jaar geleden opgericht door enkele anciens van de voormalige effectenbank Bank Corluy, werd volgens CEO Koen Hoffman de voorbije jaren veel gëinvesteerd in verdere professionalisering en digitalisering. ‘Dat heeft veel tijd en energie gekost, maar we plukken daar nu de vruchten van. Van het onboarden van nieuwe klanten tot het beheer van onze vermogens onder beheer: alles is geautomatiseerd. Dat moet ook om te overleven. Je hebt instellingen die er van buitenaf heel statig uitzien, maar die draaien op achterliggende systemen die volledig verouderd zijn. Vroeg of laat komen die zichzelf tegen.’

We zijn niet het type bankier dat met een dure auto rondrijdt of een chique kantoor nodig heeft. We houden de kosten laag.
- Philippe Benijts (Partner DDEL Portfolio Solution)

Benijts van DDEL Portfolio Solution ontkent allerminst dat de regelgeving de werkingskosten flink de hoogte heeft ingejaagd. ‘Maar we zijn ook niet het type bankier dat met een dure auto rondrijdt of een chique kantoor nodig heeft. We houden de kosten laag, we specialiseren ons in passief vermogensbeheer en doen niet aan stock picking of speculatie. Daardoor hebben we ook geen nood aan een grote back office of analistenteams. We doen ook niet aan marketing en werken via mondreclame. Maar de rendementen zijn er, en we groeien als een olievlek. Ongeveer een vijfde van onze klanten werkt zelf in de banksector. Sommigen zijn zelfs CEO van een grootbank.’

Toch garandeert een aparte aanpak of een specifieke niche aanboren nog niet dat je voor altijd een eigen koers kan varen, zegt een bankenexpert. ‘Het kan best zijn dat je dan nog op een bepaald moment op muren botst. Stel dat je begint als klein zelfstandig huis, met kennissen en familieleden als eerste klanten. Als je dan groeit, ontmoet je vroeg of laat potentiële klanten die sneller dezelfde diensten en producten eisen zoals bij de grotere huizen waar ze al klant zijn. Het wordt moeilijker om je te onderscheiden van zulke concurrenten. Zij kunnen zich bijvoorbeeld wel een team van zeven analisten veroorloven, jij niet.’

Winkelen in Carrefour

Hoffman is het daar niet mee eens. ‘Wij willen geen private bank spelen, wij hebben onze eigen smoel. We doen er alles aan om ons zakenmodel zo eenvoudig mogelijk te houden. We focussen met onze fondsen op waardebeleggen en doen geen dingen zoals private equity, investeren in bedrijven die niet op de beurs staan. Vorig jaar zijn we nog gegroeid, ook dankzij de rendementen die we in het verleden konden voorleggen aan onze klanten. We zien steeds meer mensen die eens met ons willen praten. Die vinden dus de weg naar onze speciaalzaak om de hoek.’

Er is nog ruimte voor nieuwkomers. Mensen gaan toch ook nog altijd naar een delicatessenzaak?
- Koen Hoffman (CEO Value Square)

Toch lijken er geen nieuwe speciaalzaken bij te komen. DDEL, Value Square en enkele andere onafhankelijke spelers die nu nog overblijven, zijn begin jaren 2000 opgericht door private bankers en vermogensbeheerders die voor eigen rekening wilden werken. Maar dat soort initiatieven zie je al jaren niet meer. ‘Wij zijn zelf als voormalige private bankers met Accuro begonnen in 2006’, zegt De Schouwer. ‘Vandaag zou dat een stuk moeilijker zijn. Al was het maar omdat je veel meer personeel nodig hebt. De war for talent speelt ook een rol: je vindt niet op elke hoek van de straat een compliance officer.’

Dat betekent nog niet dat je geen schijn van kans maakt als je vandaag een eigen vermogensbeheerder zou lanceren, zegt Hoffman. ‘Als je dat echt wil, kan het. De regelgever is strenger geworden, maar hij is niet onredelijk. Je moet de zaken ook zo efficiënt mogelijk aanpakken: als het je voornemen is om met tien mensen elk 1 miljoen te beheren kom je er niet. Maar er is wel degelijk ruimte voor nieuwkomers. Vergelijk het met inkopen doen: je gaat misschien altijd winkelen in de Carrefour, maar voor sommige zaken blijf je zweren bij de delicatessenwinkel. Zo is het ook in de wereld van vermogensbeheerders.’

‍

Bron: De Tijd

Link: https://www.tijd.be/ondernemen/banken/heeft-de-vermogensbeheerder-om-de-hoek-nog-een-toekomst/10518963.html

Auteur: Pieter Suy

Datum: 16/01/2024

Foto: Photo by Scott Graham on Unsplash