Het einde van de "Century of Humiliation"
In 1904 publiceerde The Judge magazine een cartoon getiteld "The New Square-Deal Deck", waarin Theodore Roosevelt zegt: “Kom, heren; het is tijd om dat versleten kaartspel opzij te leggen en er een te proberen dat jullie allebei een eerlijke kans geeft.” De Chinese Exclusion Act van 1882 werd herhaaldelijk verlengd, wat leidde tot woede bij de Chinese overheid en bij Chinezen in het buitenland. Op de tekening zien we hoe een Chinees en Uncle Sam om beurten hun politieke kaarten spelen — geen van beide partijen bereid om toe te geven.
De afgelopen week was alle aandacht gericht waar Trump het graag heeft: op Trump. De tarieven vlogen van hot naar her. Het algemeen discours is gisteren wat verminderd, met een kleine rally tot gevolg. Op Chinese import naar de VS stijgen ze binnenkort echter naar 125%. Niet enkel op elektrische auto's, maar op zowat alles. Van staal tot batterijen, van industriële machines tot kinderspeelgoed. Alsof de Chinese economische vooruitgang een vorm van agressie is naar VS.
Net zoals wij terugkijken op de Belle Epoque, kijkt China in zijn moderne geschiedenis terug op de “Century of Humiliation”. China herinnert zich de vernedering van 1839 tot 1949 niet als verleden tijd, maar als bestaansreden. Wat wij beschouwen als een historisch hoofdstuk — de opiumoorlogen, verdragshavens, buitenlandse bezettingen, is voor China de fundering van een nationaal narratief. Het staat uitvoerig in de schoolboeken, en ook in films en populaire cultuur. De eeuw waarin het 'Middenrijk', dat zichzelf zag als het centrum van de beschaving, werd opengebroken, geplunderd en klein gehouden door buitenlandse machten.
Sindsdien is alles in functie van herstel.
Niet enkel herstel van macht, maar van waardigheid.
China heeft de economie opgebouwd waar de VS onder Trump zo naar verlangt: hypercompetitief, moordend efficiënt, strategisch gepland. Met miljoenen kleine bedrijven, lagere overheidsuitgaven dan de VS, een dominante maakindustrie, en een bevolking die hard werkt, weinig protesteert en alles digitaliseert.
Ironisch genoeg heeft China ook het politiek systeem dat sommige Amerikaanse leiders lijken te benijden: een centrale figuur die de rechterlijke macht naar zijn hand zet, media onder controle houdt, de oppositie marginaliseert, en zonder veel obstructie "orde op zaken" kan stellen.
Trump wilde Amerika 'great' maken, maar China is al daar — zij het op hun manier.
De tarieven op China zijn geen uitdrukking van Amerikaanse dominantie. Ze zijn een vorm van Amerikaanse paniek. Ze komen er niet omdat China achterblijft, maar juist omdat het voorop loopt. In industriële capaciteit, in export, in infrastructuur, in technologie. China bepaalt vandaag de prijs van batterijen, de normen voor EV’s, de capaciteit van staal, de wereldwijde stroom van zeldzame aardmetalen.
De VS reageren defensief. Met wetten en tarieven. Niet om China in te halen, niet door de uitdaging aan te gaan, maar door te klagen over de oneerlijke wereld en door zichzelf af te schermen.
En Xi? Die zal niet toegeven. Niet omdat hij onbuigzaam is, maar omdat toegeven voelt als een terugkeer naar 1842. Dat is ondenkbaar.
We moeten misschien aanvaarden dat de “Century of Humiliation” niet eindigde in 1949, met de oprichting van de Volksrepubliek. Maar pas nu — met het onmiskenbare bewijs dat China zich niet langer moet bewijzen.
De wereldorde veranderde niet met een knal. Ze veranderde met een tariefverhoging van 125%, een deepseek-moment en een Chinese leider die niet langer hoeft te luisteren naar het Westen.
Zal de VS deze handelsoorlog winnen? Sinds 1978 speelt China een lange-termijnspel, gestoeld op planning, strategie en volgehouden inzet. Vandaag plukt het de vruchten van veertig jaar doordacht en consistent beleid. De enige die nog niet doorheeft dat de VS China meer nodig heeft dan China de VS, is Trump en zijn administratie.
Auteur: Wouter Verlinden
